Hiện nay, ở một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vẫn còn tồn tại nhiều trường hợp thách cưới mang tính chất gả bán như đòi bạc trắng, tiền mặt cao, của hồi môn, trâu bò, lợn gà, chiêng ché ,..để dẫn cưới. Một vấn đề đặt ra ở đây là những tập quán thách cưới được quy định như thế nào trong pháp luật và việc thách cưới này có vi phạm pháp luật hay không ?
Trong khoảng 3 điều 4 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có giải thích về tập quán về hôn nhân và gia đình là: “Quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng về quyền, nghĩa vụ của các bên trong quan hệ hôn nhân và gia đình, được lặp đi, lặp lại trong một thời gian dài và được thừa nhận rộng rãi trong một vùng, miền hoặc cộng đồng”. Từ đó, có thể thấy thách cưới ở một số dân tộc đồng bào thiểu số là tập quán về hôn nhân và gia đình do mang những đặc điểm như: đây là những quy tắc xử sự, nội dung của quy tắc này là về quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân, phạm vi ở đây là một vùng miền ( một cộng đồng).
Có thể áp dụng tập quán trong hôn nhân được quy định tại Khoản 1 điều 7 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau : “Trong trường hợp pháp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận thì tập quán tốt đẹp thể hiện bản sắc của mỗi dân tộc, không trái với nguyên tắc quy định tại Điều 2 và không vi phạm điều cấm của Luật này được áp dụng.” Vì vậy, chúng ta có thể hiểu chỉ cho áp dụng phong tục tập quán trong hôn nhân và gia đình khi pháp luật không quy định và các bên không có thỏa thuận, nếu phong tục tập quán đó không trái với nguyên tắc và không vi phạm điều cấm của Luật.
Và mục đích cơ bản của việc áp dụng phong tục, tập quán về hôn nhân và gia đình đó là nhằm tôn trọng và phát hy bản sắc của từng dân tộc, là truyền thống văn hóa, nguyện vọng của người dân. Nếu có tranh chấp về hôn nhân và gia đình sẽ có nhiều thuận lợi đặc biệt trong việc khuyến khích các đương sự tự giác thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình, hạn chế sự mất đoàn kết trong cộng đồng nói chung và trong gia đình nói riêng.
Hiện nay, vẫn có những phong tục, tập quán tốt đẹp về hôn nhân và gia đình của các dân tộc như: nam nữ tự do tìm hiểu, tự do lựa chọn người bạn đời; hoặc sau khi kết hôn, tùy theo sự sắp xếp, thỏa thuận giữa hai gia đình,… vẫn được thực hiện và phù hợp với pháp luật của nhà nước ta không bị nghiêm cấm mà khuyến khích phát huy, áp dụng.
Nhưng bên cạnh đó có một số các phong tục cổ hủ lạc hậu như: thách cưới cao, tảo hôn ở trẻ vị thành niên ở các dân tộc thiểu số ít người còn nhiều, bắt vợ (những trường hợp tràng trai tùy ý bắt vợ mà không được sự đồng ý của cô gái hay nhà gái)… pháp luật cũng nghiêm cần, nên cần loại bỏ. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy việc thách cưới là phong tục tập quán lạc hậu và trái với quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014 “đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;” bị nghiêm cấm theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Nghị Định 126/2014/NĐ-CP “Tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình là tập quán trái với những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình quy định tại Điều 2 của Luật Hôn nhân và gia đình hoặc vi phạm điều cấm quy định tại Khoản 2 Điều 5 của Luật Hôn nhân và gia đình.”
